09 December 2005
Ik heb er al veel over deze Initiationtraditie gehoord en gelezen, o.a. in het boek van Mandela die een hoofdstukje gebruikt om deze traditie uit te leggen waarin Xhosa jongens rond hun achttiende onder primitieve omstandigheden besneden worden, naar een afgelegen plaats in de bergen gaan (tegenwoordig in een stukje natuur in een township) waar ze vier weken afgezonderd blijven, waarna ze officieel een man zijn geworden. De jongens mogen zeven dagen niet drinken om te voorkomen dat ze moeten plassen, en op die manier de genezing te stimuleren. Niemand is bevoegd om de jongens in de vier weken dat ze in hun iglo-achtige hutten verblijven te bezoeken. Alleen kleine jongetjes brengen de kersverse mannen elke dag eten.
Vandaag is het feest omdat Vusumzusi, de neef van Nyami, naar de bush zal vertrekken. We zouden eigenlijk voor 17u aanwezig moeten zijn om niets van de ceremonie te missen, maar toen wij om 18u (african time) aankwamen moesten we nog een uur wachten tot de ceremonie zou beginnen waarbij een geit geslacht zal worden.
Carina en Nyami moeten binnen blijven samen met alle andere vrouwen, terwijl ik met de mannen buiten Vusumzusi klaar stomen om naar de bush te gaan.
Vrouwen mogen absoluut niets zien van deze slachting en daarom slepen de mannen grote takken met bladeren door het huis om de achtertuin als het waren af te sluiten van de rest van de straat. Er ontstaat een soort geïmproviseerd bos met alle mannen van de familie en de geit die ritueel geslacht word.
Binnen is het feest al druk aan de gang. Als toerist blijf ik natuurlijk niet alleen maar buiten bij de mannen maar wil ik ook weten wat er binnen allemaal aan de gang is. Er komen steeds meer familie leden binnen en de vrouwen springen en dansen in de kamer terwijl ze feestelijke Xhosa-liederen zingen en zelfgemaakt Bier drinken. De grote emmer met bier staat midden in de kamer en om beurten nemen dames er een slok uit. Natuurlijk proef ik ook van het bier, wat met een onwijs grote fantasie ook nog wel een klein beetje naar bier smaakt. De Moeder en tante van Vusumzusi maken de keuken klaar om het vlees dat straks binnen zal komen te verwerken.
 Als ik weer naar buiten loop begint de ceremonie. Er word een grote plastic bak met een beetje water naar buiten gebracht, en Vusumzusi word ingezeept en met een groot scheermees word zijn hoofd helemaal kaalgeschoren, alleen een mesje, geen handvat of moderne Macht III systeem. Als na 10 minuten zijn hoofd bijna helemaal kaal is geschoren., met slechts een paar kleine plukjes haar wat geen probleem lijkt bij deze traditie, kleed Vusumzusi zich helemaal uit en word er een prachtig wit met rode deken opengevouwen. De rest van de avond zal Vusumzusi in deze enkel deze traditionele Xhosa deken zitten, met een stok in zijn hand.
Nu word de geit losgemaakt van het hek waar hij aan vast staat aan de achter kant van de geïmiteerde bosjes. De geit weet donders goed wat er gaat gebeuren en hij werkt heel erg tegen als 6 mannen hem naar het midden van de open plaats slepen. Al die tijd weet ik al wat er gaat komen en heel de tijd spookt het door mijn hoofd of ik dit eigenlijk wel wil zien. Ik sta naast Andrew, een ventje van slechts 10 die met een hele grote mond zegt dat hij onwijs bang is voor levende geiten, omdat ze veel groter dan hem zijn en nog wild ook. Hij ziet ze echter wel graag dood. Ik heb heel de tijd foto’s gemaakt, maar op het moment dat een kom onder de keel van de geit word geplaatst, en een van de mannen aanstalten maakt om met een mes zijn keel door te snijden besluit ik eigenlijk van dit gruwelijke beeld geen foto’s te maken, totdat de mannen allemaal aandringen dat ik dit juist op de foto moeten zetten! Voor mij is het natuurlijk een geweldige kans om bij deze Xhosa familie de ‘initiation’ mee te maken, maar voor de familie is het ook handig dat ik er ben, aangezien niemand een fototoestel heeft behalve ik! Met mijn camera in de aanslag schreeuwt de geit voor de laatste keer een paar luide kreten… met een redelijk klein maar scherp mes word zijn keel doorgesneden. Het beest leeft nog steeds en ook half onthoofd komt er nog steeds geluid uit zijn keel. Mijn gezicht vertrekt compleet en het schijnt dat ik wit aanloop als ik mij omdraai en het geschreeuw van de geit overgaat in gegorchel waarna de mannen het beest aan de achterkant op tillen zodat al het bloed uit zijn nek loopt, in de kom die daar voor geplaatst was.
De mannen lachen steeds naar me als ze zien dat ik de enige ben wiens maag begint te draaien. Zelfs Andrew, en een buurjongetje die ook hier ook aanwezig is schijnen zich kostelijk te vermaken.
Nu word het beest, wat zelfs zonder hoofd en bloed in zijn lijf nog steeds stuiptrekkingen krijgt ontdaan van zijn huid. Voorzichtig halen vier van de mannen de hele vacht los zonder deze te beschadigen. Een kenmerk van de oude Afrikaanse culturen is dat ALLES van het dier gebruikt zal worden. Zo zal deze vacht gebruikt kunnen worden als vloerkleedje of iets dergelijks.
Het dier word nu opengesneden op het van zijn ingewanden te ontdoen. Met beleid word er een nieuwe grote bak gehaald uit de keuken waarin de maag en de darmen worden gedropt. Terwijl 4 mannen het beest aan het bewerken zijn, maken andere mannen zich nuttig door een grote kuil te graven aan de rand van het ‘bos’ waarin ze de magen en darmen legen. Ik wil eigenlijk niet weten of we die dadelijk ook te eten krijgen.
Weer 2 anderen zijn bezig met het vuur aan te maken, waarom het vlees gebraden zal worden. Stukken borst van de geit worden nu naar binnen gebracht, waar de vrouwen klaar staan om het vlees in kleinere stukken te snijden en in een grote pan gooien. De Afrikaanse braai is iets anders dan wat wij gewent zijn als Nederlanders. Het vlees word niet zomaar op een rooster gekwakt, maar in een grote pan op het vuur gezet.
Terwijl de grote pan op het vuur staat zit ik bij de jongere mannen op het bankje die mij vertellen dat ik ondanks dat ik geen vleeseter ben eigenlijk moreel verplicht ben om mee te eten, uit respect voor hun cultuur. Eigenlijk denk ik dat ze dit alleen maar zeiden omdat ik nogal vreemde gezichten trok toen ik zag dat ook de geitenkop en de poten met hoef naast de pan op het vuur werden gelegd.
Als het eerste vlees klaar is word het opgedeeld in tweeën. De ene helft gaat naar binnen, naar de vrouwen en kinderen die daar zingen en dansen, en de andere helft word verdeeld onder de mannen. Het is niet zoals in NL dat iedereen een bord krijgt met zen eigen bonk vlees erop. Een man heeft een gaar stuk vlees in zijn ene hand vast en de gene die een hap wil houd de andere kant beet zodat de eerste man een hap kan afsnijden.
Ik drink een wijntje binnen met de vrouwen en bespreek met Carina dat dit het moment is that I have to stand up for myself, en gewoon een stuk geit moet eten. Het is vast wel voor te stellen hoe ik mij nu voel… ik, een mislukte vegetariër die geen herkenbaar vlees eet, en dan ook nog van het beest wat net voor mijn ogen geslacht is.
Het is ondertussen al 21u, en het is voor ons tijd om Kelly op te pikken in Langa, en naar terug naar de stad te rijden omdat we Long street onveilig willen gaan maken.
Helemaal klaar om naar huis te gaan loop ik met mijn camera in de hand terug naar buiten, waar de mannen mij vragend aankijken… “wie gaat er een foto maken als ik een stuk geit eet?” vraag ik, en iedereen begint te lachen. Heel stoer snijd de vleessnijder een klein stukje vlees voor mij af en ik inspecteer het heel erg goed. Ik wil niet nadenken over hygiëne aangezien de man net de geit heeft geslacht, met zijn blote handen, waarmee hij nu ook het vlees vast heeft (Ik fantaseer erbij dat hij zijn handen heeft gewassen toen ik even niet oplette). Het vlees is nog onwijs rood, het heeft niet lang op de braai gelegen, maar als ik de ervaren vlees eters moet geloven zou dat juist extra lekker mals moeten zijn. Terwijl ik denk dat niemand mij zal geloven als ik vertel dat ik daadwerkelijk dit stuk verse geitenvlees eet lach ik voor de camera met het stukje vlees in mijn mond. Voor ik begin met kauwen check ik eerst of de foto wel echt gelukt is, ik wil voorkomen dat ik voor de foto nog een tweede stuk moet eten!
Terwijl alle mannen mij aan kijken alsof ik een ervaren chefkok ben die een recept moet goedkeuren voor een derde Michelen-ster kom ik erachter dat ik eigenlijk een grote aansteller ben. Het vlees smaakt eigenlijk zo slecht nog niet! Niet dat ik nu meteen een halve geit op kan, maar ik kauw netjes geteld 10 keer op het stuk vlees voor het doorslikken om te voorkomen dat het een droog stuk iets in mijn mond word waar ik normaal altijd last van heb bij vlees eten. Mijn maag accepteert het vlees en ik ben eigenlijk best te spreken over de smaak! Natuurlijk ben ik ook onwijs trots dat ik volgens de traditie gehandeld heb.
Ik bedank vooral Vusumzusi dat hij mij heeft uitgenodigd, en wens hem onwijs veel succes dadelijk met de besnijdenis en zijn weken in de bush. Ik beloof hem natuurlijk dat hij alle foto;s van mij cadeau krijgt, en hij vraagt of ik de 31e december ook op het feest kom, om te vieren dat hij uit de bush terug keert, waarbij er ook weer een geit geslacht zal worden. Natuurlijk ga ik er voor zorgen dat ik er bij ben, ik wil niets van deze happening missen.
Als ik terug naar binnen loop is iedereen nog steeds aan het zingen en dansen. Als ik bij alle volwassen vrouwen in de kamer sta wenkt Andrew mij vanuit de deur die op een kier staat naar de nieuw geverfde kamer. Ik loop natuurlijk naar binnen en daar springen en zingen alle kinderen. Waar in Nederland alle kinderen altijd hun eigen gang gaan met spelen en andere dagelijkse bezigheden zijn de kinderen hier in deze kamer waar de besnijdenis straks om 00.00u zal plaatsvinden. Waar de mannen in de tuin hun feest vieren, de dames in de huiskamer en keuken op stelten zitten, bouwen de kinderen hier hun eigen feest. Onder luid geklap in handen en op kasten zingen de jonge kinderen met een serieuze uitdrukking op hun gezicht hun eigen liederen. Het is jammer dat mijn entree zo opvalt, want als ik mijn camera te voorschijn haal veranderd natuurlijk de hele opstelling en blijven ze wel doorzingen, maar dan in pose voor de foto’s.
Ondertussen ben ik wel gewent aan het switchen tussen verschillende culturen de ene avond heb ik een geweldige braai in Gugulethu en een avond later heb ik weer een braai, maar dan in een van de betere buurten van Kaapstad met een groep internationale studenten. Vandaag echter switch ik van feesten.
We rijden met de auto terug naar Kaapstad en halen zoals afgesproken Kelly op in Langa. Na het geweldige feest in Gugulethu gaan we nu naar de iets modernere Afrikaanse feeststyle, namelijk naar Mama Africa. Dit is een restaurant op Long street waar live muziek gespeeld word. Misschien raden jullie het al, maar ik heb maandag in Gugulethu dus de band ontmoet, waaronder Nyami haar broer, die hier drie avonden in de week optreed. Snel kleden wij ons om en huppelen naar het restaurant. Altijd handig die contacten want wij hoeven natuurlijk geen entree te betalen om naar de muziek te komen luisteren.
De jongens maken er echt een geweldig feest van! Op drie gigantisch grote xylofoons en verschillende formaties van jambay’s spelen ze al springend en dansend de meest geweldige deuntjes. Af en toe springt een van de jongens van de band het publiek ik om met een van de gasten te dansen die in het restaurant aan het eten zijn (officieel is het de bedoeling dat je eet tijdens dit concert, maar je kan ook voor R15 naar ‘de bar’ gaan om de muziek te luisteren). Ik ga natuurlijk ook helemaal te pop op de dansvloer. Het leuke is dat het in Afrika niet ‘raar’ is als je als jongen een beetje los in de heupen bent, terwijl je in europa meteen de stempel ‘nicht’ op je voorhoofd krijgt als je een beetje kan dansen. Natuurlijk kan ik de jongens hier bij lange na niet evenaren, maar het is altijd leuk om het te proberen!
Om middernacht is het tijd om weer van feestcultuur te switchen. Ik hoor nu dat dit eigenlijk de eerste keer is dat Kelly in de avond gaat stappen. Hij is natuurlijk gewent om midden op de dag straal bezopen te worden in Langa of iets in die geest. Hij heeft er dan ook best moeite mee om tot 04u op te blijven. We duiken een foute bar in en eindigen deze geweldige dag met westerse alcohol, westerse feestgangers, en keiharde westerse muziek.
<<< Terug naar het Dagboek
|